Twee opvallende nieuwsberichtjes. De Stentor berichtte over de sluiting van een openbare basisschool in Putten. De vraag daarbij is: waar gaat de gemeenteraad van Putten m.b.t. het openbaar basisonderwijs in Putten nog precies over, want de Stichting PROO vormt het bestuur van het openbaar onderwijs in Putten en in de regio.
Het tweede berichtje ging over het bestuursakkoord tussen rijk en gemeenten. Dat is weer een stapje dichterbij gekomen, zo lezen we in het VNG-blad van 18 februari jl. Het gaat dan over de overdracht van taken en verantwoordelijkheden van het rijk naar o.a. gemeenten (decentralisatie).
Moeten we als kleine gemeente blij zijn met deze voorgenomen decentralisatie?
Ik betwijfel dat. Ten eerste roomt het rijk met het decentraliseren van taken de bijbehorende budgetten af. Het rijk denkt dat gemeenten het goedkoper kunnen. De gemeenten mogen de klus dus klaren met minder geld.
Ten tweede kun je je afvragen of een kleine gemeente die nieuwe taken wel aankan. Is de gemeentelijke organisatie daarvoor niet te klein, te kwetsbaar? Is het niet te duur en te risicovol? Een oplossing kan zijn dat de kleine gemeenten de handen ineen slaan. Maar samenwerking tussen gemeenten heb je in soorten en maten. En daar zit ook mijn zorg.
Decentralisatie van rijkstaken zou zo weleens kunnen leiden tot schaalvergroting, tot een vorm van regionalisering. Dan krijgen kleine gemeenten er geen taken en bevoegdheden bij, maar raken ze hun bestaande taken en bevoegdheden juist kwijt.
Op de Noord Veluwe staat geen gemeentelijke herindeling op de agenda; de zelfstandigheid van Putten is niet in het geding. Voor Putten schuilt het risico veel meer in een sluipende uitholling van binnenuit. Beetje bij beetje verdwijnen dan taken en bevoegdheden richting regionale organen. Organen waarop de zeggenschap en de controle van de burger en de gemeenteraad beperkt is.
In het collegeakkoord hebben we aangegeven dat samenwerking tussen gemeenten in de regio prima is, maar dan wel zonder overdracht van bevoegdheden. Uiteraard moet de uitoefening van die bevoegdheden wel betekenisvol zijn en blijven, anders is het een lege huls. In die zin is het vraagstuk rondom de opheffing van een openbare basisschool in Putten wel interessant.
Mijn voorkeur heeft het om het vraagstuk van lokaal bestuur en dienstverlening vanuit het perspectief van de burger te benaderen en het daarom zo dicht mogelijk bij de burger te organiseren. We moeten opletten om niet in de val te trappen van een impliciete gemeentelijke herindeling via de geleidelijke weg van decentralisatie van rijkstaken. Decentralisatie van rijkstaken zou zo maar het paard van Troje kunnen zijn.
